Οι δομές του ΠΑΣΟΚ ως δίκτυα κοινωνικού εθελοντισμού

Η αδικία, η ανισότητα, η κατάσταση ανάγκης, η αδυναμία, η ασθένεια, δεν μπορεί να παραμένουν στο επίπεδο του ατομικού ή του οικογενειακού προβλήματος. Όταν η κοινωνία αντιλαμβάνεται αυτά τα μεγάλα προβλήματα, όχι ως προβλήματα ατομικά και οικογενειακά, όχι ως αδικίες ή ατυχίες, αλλά ως κοινωνικά και πολιτικά διακυβεύματα, φεύγουμε από μια απλώς φιλελεύθερη ή φιλανθρωπική αντίληψη των θεμάτων αυτών και πηγαίνουμε στη λειτουργία και την έννοια του κοινωνικού κράτους και της κοινωνίας των πολιτών.

Η κοινωνία των πολιτών, ένας παρεξηγημένος όρος, δεν είναι παρά η κοινωνία ή μάλλον μία όψη της κοινωνίας. Η κοινωνία έχει την «καλή» της όψη και την «κακή» της όψη. Έχει την όψη του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης, της αδελφικότητας αλλά έχει και την όψη της σκληρότητας, της εγκατάλειψης, της εκμετάλλευσης. Στην εποχή της κρίσης, μία όψη της κοινωνίας είναι αυτή που λειτουργεί ατομικιστικά στο πλαίσιο «ο καθείς για τον εαυτό του», αλλά υπάρχει και η άλλη όψη που αντιλαμβάνεται πως μόνο αν ο ένας βοηθήσει τον άλλον μπορούμε να τα καταφέρουμε. Τα δήθεν αυθόρμητα κινήματα του «δεν πληρώνω», «δεν κόβω αποδείξεις», «βγάζω τις καταθέσεις μου στο εξωτερικό» κτλ ανήκουν στην πρώτη κατηγορία.

Η κοινωνία των πολιτών, τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης δεν υποκαθιστούν τις δομές και τις λειτουργίες του κοινωνικού κράτους. Η κριτική που συχνά ακούγεται εξ αριστερών είναι πως καταφεύγουμε στον εθελοντισμό για να υποκαταστήσουμε το κοινωνικό κράτος. Αυτό είναι απολύτως ψευδές αλλά και υποδηλώνει άγνοια. Η κοινωνία των πολιτών συμπληρώνει το κοινωνικό κράτος και εξελίσσει τη Δημοκρατία. Οι Δημοκρατίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά δίχως ενεργούς πολίτες. Και ενεργός πολίτης δεν είναι μόνο αυτός που ψηφίζει ή διαδηλώνει. Ενεργός πολίτης είναι αυτός που δρα με γνώμονα το «δημόσιο συμφέρον» και το «συλλογικό καλό». Έννοιες που δεν έχουν καταστεί, δυστυχώς, αντιληπτές στην πράξη στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης.

Υπάρχουν άνθρωποι που δείχνουν την αλληλεγγύη τους, υπάρχουν άνθρωποι φτωχοί ή μεσαίων εισοδημάτων που διαθέτουν το πιο πολύτιμο κεφάλαιο που έχουν, που είναι το κεφάλαιο της καλής τους διάθεσης, του ελεύθερου χρόνου που έχουν και των όποιων ικανοτήτων και δεξιοτήτων έχουν και απορρέει από την ανθρώπινη ψυχή, από τη φιλαλληλία, από τη διάθεση αλληλεγγύης. Και δεν υπάρχει σημαντικότερο εθελοντικό κεφάλαιο από το κεφάλαιο της καλής διάθεσης και του ελεύθερου χρόνου. Αυτό το κεφάλαιο δημιουργεί ένα κίνημα, το οποίο δικτυώνεται, το οποίο υπάρχει ή δύναται να υπάρξει αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες δομές.

Η αλήθεια είναι πως η πλειονότητα των ανθρώπων που επιθυμούν να συμβάλουν καταθέτοντας το προσωπικό τους κεφάλαιο διάθεσης και χρόνου, δεν γνωρίζουν πώς και πού να το διοχετεύσουν. Δυστυχώς, κάποια πολιτικά μορφώματα έχουν εκμεταλλευθεί την ανάγκη του πολίτη δημιουργώντας δήθεν δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης που στην πραγματικότητα έχουν ως στόχο την στρατολόγησης οπαδών. Για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, η Χρυσή Αυγή κατάφερε να αποκτήσει την όποια δύναμη απέκτησε μέσα από εθνικά δίκτυα με κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια, ομάδες προστασίας και περιφρούρησης γειτονιών. Πατώντας στην ανάγκη του πολίτη ή και στην καλή του διάθεση εκκολάφθηκε το αυγό του φιδιού.

Και εμείς αυτό δεν θα επιτρέψουμε να συνεχίσει να συμβαίνει. Η παράταξή μας ήταν και είναι πάντα δημοκρατική, λαϊκή, πατριωτική. Πιστή στις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εγγυητής του κοινωνικού κράτους δικαίου. Της ανοχής και της ανεκτικότητας. Σήμερα, με αφορμή και στο πλαίσιο της ανασύστασης της Παράταξης, έχει σημασία να δείξουμε έμπρακτα τι σημαίνει να είμαστε ένα Κόμμα ανοικτό, δικτυωμένο μέσα στην κοινωνία, συλλογικό. Ένα Κόμμα που δρα μέσα στην κοινωνία, παρακολουθεί τις αγωνίες της, δίνει απάντηση στα ερωτήματά της. Ένα Κόμμα που βρίσκεται κοντά στους πολίτες και δίνει πεδίο δράσης στην εθελοντική προσφορά, που δεν υποκαθιστά αλλά συμπληρώνει σε καίρια σημεία το κοινωνικό κράτος. Ένα Κόμμα ενεργητικά παρόν στις γειτονιές, τους δήμους, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, σε όλους τους χώρους στους οποίους εκφράζεται η κοινωνία. Για να δημιουργήσουμε τη μεγάλη κοινωνική συμμαχία της αλληλεγγύης, της συνοχής, της αναδιανομής, της φροντίδας για τον άλλον.

Δεν είναι δόγμα ο Σοσιαλισμός. Είναι ηθική, δηλαδή αξιακή κατεύθυνση και μέθοδος δουλειάς, δημοκρατική και κοινωνική.

Βασικό ρόλο στην αγωνία των πολιτών έχει η τοπική αυτοδιοίκηση και οι τοπικές/δημοτικές οργανώσεις. Η τοπική κοινωνία που κινείται στην κλίμακα της καθημερινότητας και ορίζει τελικά το επίπεδο της ποιότητας της ζωής και της ποιότητας του κράτους.

ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ:

Αν είχαμε μια τράπεζα ελεύθερου χρόνου σε κάθε δήμο και μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε εκεί όλες τις προσφορές ανθρώπων που θέλουν να θέσουν στη διάθεση του κοινωνικού συνόλου και του συνανθρώπου τους τις υπηρεσίες, τις όποιες ικανότητες έχουν, από την ικανότητα να φυλάξουν ένα παιδί μέχρι την ικανότητα να περιποιηθούν ένα μοναχικό ηλικιωμένο που δεν έχει οικογένεια, από την ικανότητα να φτιάξουν ένα πιάτο φαγητό, μέχρι την ικανότητα να δώσουν μαθήματα πληροφορικής σε νέα παιδιά που δεν έχουν την δυνατότητα να πάνε σε ένα ειδικό σχολείο, αντιλαμβάνεστε ότι θα είχαμε δημιουργήσει ένα τεράστιο κοινωνικό κεφάλαιο. Θεωρείτε πως αυτό είναι εφικτό σήμερα και με ποιον τρόπο μπορεί να ξεκινήσει και να λειτουργήσει ουσιαστικά;

Πως θα οργανωθούν τα δίκτυα σε τοπικό επίπεδο;

Ποια δίκτυα κοινωνικού εθελοντισμού θα προτείνατε; Και εσύ προσωπικά, σε ποια δίκτυα θα ήθελες να συμμετάσχεις;