Ομιλία του διευθυντή του γυμνασίου Λιτοχώρου, Π.Μυργιώτη, για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου.

ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ 

2ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Σε εκδήλωση για την επέτειο της 28^ης Οκτωβρίου 1940 που έγινε στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2^ου δημοτικού σχολείου Λιτοχώρου, την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013, ο διευθυντής του γυμνασίου Λιτοχώρου Παναγιώτης Μυργιώτης εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας και στη συνέχεια η βραδιά έκλεισε με συναυλία από την δημοτική μπάντα Λιτοχώρου.

Στην εκδήλωση αυτή, εκ μέρους της δημοτικής αρχής, παραβρέθηκαν ο δήμαρχος Δίου-Ολύμπου Γιώργος Παπαθανασίου, οι αντιδήμαρχοι Γιώργος Φαρμάκης και Σοφία Ζουρζούρα, η πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Λιτοχώρου Γαρυφαλλιά Ζησκάτα, ο δημοτικός σύμβουλος Γιώργος Ελευθερίου, άλλοι δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι τοπικών αρχών, εκπρόσωποι φορέων, εκπαιδευτικοί και δημότες.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΥΡΓΙΩΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 28^η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Ολόκληρο το κείμενο του πανηγυρικού της ημέρας που εκφώνησε ο διευθυντής του γυμνασίου Λιτοχώρου, Παναγιώτης Μυργιώτης, έχει ως εξής:

Κύριε Δήμαρχε, Σεβαστέ πάτερ, κ. εκπρόσωπε της 24^ης τεθωρακισμένης ταξιαρχίας, αγαπητοί συνάδελφοι ,κυρίες και κύριοι.

Ακόμα και 500 χρόνια μετά τη μάχη των Πλαταιών, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, μαζεύονταν οι Έλληνες στις 16 του μηνός Αλαλκομενίου, στο ταφικό μνημείο της περιοχής, για να τιμήσουν όσους έπεσαν στη μεγάλη σύγκρουση με τον περσικό στρατό.

Εμείς οι νεότεροι Έλληνες, κάθε χρόνο σαν σήμερα, θυμόμαστε όσα έγιναν στην πατρίδα μας τον Οκτώβριο του 1940 αλλά κι όσα ακολούθησαν τους  επόμενους χειμωνιάτικους μήνες. Η Ελλάδα του 1940 συγκρούστηκε με τις δυνάμεις μιας χώρας η οποία τότε αντιπροσώπευε μια περίεργη, αν και καθόλου πρωτότυπη, νοσηρή κοσμοθεωρία. Η Ιταλική κυβέρνηση φιλοδοξούσε να επαναφέρει το μεγαλείο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Για να βρει αφορμή, προκάλεσε με το γνωστό επεισόδιο του τορπιλισμού της φρεγάτας Έλλη, στην Τήνο, στη γιορτή της Παναγίας (15/8/1940). Δεν το πέτυχε. Και στις 5.30 το πρωί της 28^ης Οκτωβρίου 1940, κι αφού προηγήθηκε η άρνηση του Έλληνα κυβερνήτη να δώσει «γην και ύδωρ», ξεκίνησαν οι πρώτες επιθέσεις ιταλικών στρατευμάτων στη μεθόριο με την Αλβανία.

Τα ελληνικά τμήματα προκαλύψεως αντιστάθηκαν. Εντυπωσιακή είναι η ημερήσια διαταγή του Έλληνα Διοικητή της 8^ης Μεραρχίας: «…Ο αγών θα διεξαχθεί μετά πείσματος και επιμονής ακαταβλήτου. Άμυνα κρατερά επί των θέσεών μας, μέχρις εσχάτων. Ουδεμία ιδέα εις ουδένα θα υπάρχει περί αποχωρήσεως….». Μόνο όταν πήραν ανάλογες εντολές, προέβησαν σε συντεταγμένη τακτική υποχώρηση διότι, σε αυτή τη φάση, η παραμονή στα φυλάκια κρίθηκε μάταιη μπροστά στον όγκο των δυνάμεων του εχθρού.

Τις επόμενες όμως μέρες και αφού ολοκληρώθηκε η επιστράτευση ξεκίνησε η ελληνική αντεπίθεση. Άμυνα, καθήλωση του εχθρού και κατόπιν σκληρός αγώνας για ανακατάληψη εδαφών. Οι μάχες, όσο προχωρά ο χειμώνας, διεξάγονται κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Αμέτρητες οι δυσκολίες των Ελλήνων στρατιωτών. Αμέτρητη όμως και η επιμονή και το θάρρος τους. Πρωτοφανής η κινητοποίηση του πληθυσμού της Βόρειας Ελλάδος. Οι γυναίκες της Πίνδου, στα μετόπισθεν, κρατούν σταθερή τη ροή των εφοδίων στο μέτωπο.

Και έως τον Νοέμβριο η κατάσταση αρχίζει, επιτέλους, να αντιστρέφεται. Ο διαφαινόμενος αρχικά περίπατος του εχθρού, έως τον Φεβρουάριο του 1941 μεταβάλλεται σε πανωλεθρία και όλη η Ευρώπη για πρώτη φορά αντιλαμβάνεται ότι τα στρατεύματα του Άξονα δεν είναι ανίκητα. Σύμφωνα με συγκριτικό στατιστικό πίνακα στοιχείων του ΓΕΣ, ο ελληνικός στρατός αντιστάθηκε διπλάσιο χρόνο από όσο αντιστάθηκαν μαζί η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Πολωνία, η Νορβηγία και η Γιουγκοσλαβία. Απασχόλησε και έφθειρε διπλάσιο, κατ’ αναλογία, αριθμό μεραρχιών, από όσο όλες μαζί οι στρατιωτικές δυνάμεις των προαναφερθέντων κρατών.

Το Ελληνικό «ΟΧΙ» που προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό, έδωσε στους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι όταν ένας λαός δεν χάνει την ψυχή και τα οράματά του, είναι ισχυρότερος εκείνου που είναι υλικά παντοδύναμος.

Έτσι ο λαός μας κατόρθωσε θαύματα, έγραψε θριάμβους και ανέγραψε τα νικητήρια στην Υπέρμαχο Στρατηγό. Υπήρξε τότε μια μόνη ψυχή, μια μόνη απόφαση από τα βουνά της μιας Ηπείρου έως την Κρήτη και ο ένας στήριζε τον άλλο σ' αυτή την πάνω από τις δυνάμεις τους γιγάντια προσπάθεια. Για μήνες αρκετούς πορεύτηκε αυτός ο λαός μεθυσμένος από το μυστικό τούτο κρασί, καθαρμένος από τα διχαστικά πάθη, λυτρωμένος από την επώδυνη δυναστεία της λογικής.

Καθώς βιώνει κανείς την μνήμη των γεγονότων του 1940, πολλά είναι εκείνα που τον συγκινούν και άλλα ίσως περισσότερα που προβληματίζουν. Ανάμεσα στα άλλα και το γεγονός πως χρόνια τώρα έχουμε αγκυλωθεί, ίσως, στην αναζήτηση του υπεύθυνου της μεγάλης απόφασης, της άρνησης που αντέταξε η αδυναμία στη δύναμη και να αφήνονται να ακουστούν λόγοι βάσκανοι, ανόητοι, ασύμβατοι προς το μέγα κατόρθωμα, απαξιωτικοί επώνυμων ηρώων και ανώνυμων παλικαριών που με την κακοπάθεια και το αίμα τους έγραψαν το έπος του 1940. Λέτε, ότι τιμάμε σήμερα ήταν κάποια ή κάποιες λέξεις και όχι η μεγαλώνυμη πράξη των πάρα πολλών, όλων, που συνέβαινε αναλλοίωτη για μήνες σε εκείνα τα βουνά της Ηπείρου.

Καθώς ευκαιριακά, επετειακά καλύτερα, προσεγγίζουμε το 1940 ας σκεφτούμε μήπως μας διαφεύγει το ουσιαστικό, όπως συμβαίνει σε όσους τυρβάζουν περί πολλών, σε όσους επιτρέπουν στην όραση και στην κρίση τους να στρατεύεται αλόγιστα. Και το ουσιαστικό είναι το πνεύμα , η διάθεση και η αποφασιστικότητα με τα οποία ο λαός μας τοποθετήθηκε, τότε, ενώπιος ενωπίω, με την πρόκληση της ιστορίας.

Μέσα λοιπόν από την εναγώνια αναζήτηση της ελευθερίας, σαν βαθύτατο πνευματικό μέγεθος, αναδύθηκαν οι ήρωες του 1940. Σκύβοντας ευλαβικά το γόνυ πάνω στις ιστορικές μνήμες εκείνων των ηρώων, αμέτρητα θα βρούμε δείγματα ανδρείας, αυτοθυσίας, πατριωτισμού και αξιοπρέπειας.

Με αυτό το πνεύμα ο Στρατός μας, αφού καταδίωξε πρώτα τον Ιταλό εισβολέα στα βάθη της Αλβανίας, έγραψε τη γεμάτη φως και δόξα εποποιία εναντίον των Γερμανών στα μακεδονικά οχυρά, στο Περιθώρι, στο Λύσε, στην Καλή, στο Ρούπελ και στο Ιστίμπεη.

Η γερμανική μπότα πάτησε το ελληνικό έδαφος, μα η γερμανική νοοτροπία και ψυχή έμεινε στο επίπεδο του μισητού κατακτητή, του ανεπιθύμητου δυνάστη. Η εθνική αντίσταση θέριεψε. Ταράτσες, τοίχοι, γωνιές σπιτιών, δρόμοι ,πλατείες και κάθε μονοπάτι μαρτυρούσαν τις αποφάσεις των ανυπότακτων για τον αγώνα.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε στην Ευρώπη το πείσμα, η μαχητικότητα και η αντοχή των Ελλήνων στρατιωτών και γενικότερα του ελληνικού λαού στην όλη αυτή τρομερή περιπέτεια. Άγγλοι αξιωματικοί που επισκέφτηκαν το μέτωπο, τον Ιανουάριο του 41, απόρησαν: «Πώς είναι δυνατόν ν αντέχουν αυτοί οι άνθρωποι, κάτω απ αυτές τις συνθήκες, να πολεμούν τόσους μήνες χωρίς να αντικατασταθούν».

Είναι δύσκολο στους Ευρωπαίους να καταλάβουν τη νοοτροπία μας. Ξέρουν να θαυμάζουν ως ακίνδυνο, ωραίο και ρομαντικό, μόνο το αρχαίο παρελθόν μας. Έμαθαν στα σχολεία τους για τον Αχιλλέα, τον Λεωνίδα, τον Θεμιστοκλή, τον Μιλτιάδη και τόσους άλλους ήρωες προγόνους μας. Δεν διδάχτηκαν όμως ότι το ίδιο αίμα ρέει στις φλέβες μας. Ότι η ίδια ψυχή ποτίζει και ζωντανεύει το σώμα μας. Γιατί αυτό δεν διδάσκεται. Αποδεικνύεται, κατατίθεται και σφραγίζεται με αντίσταση και αίμα.

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, όταν ο Μωάμεθ ο Πορθητής τού ζήτησε να παραδώσει την Πόλη, απάντησε: «Το μεν την Πόλη σοι δούναι, ουτ’ εμόν εστί ουτ’ άλλου τινός. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεθα και ου φεισόμεθα της ζωής ημών». Ενσυνείδητα νίκησαν τις ανθρώπινες αδυναμίες και πάλεψαν τον φόβο, βάζοντας πιο πάνω την τιμή και την αξιοπρέπεια.

Η στάση των Ελλήνων σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι τυχαίο και περιστασιακό γεγονός. Διαμορφώθηκε με το πέρασμα των αιώνων. Και από ‘δω προήλθε η ιδιαίτερη ευαισθησία τους σε ό,τι αφορά την ελευθερία και τη δημοκρατία.

Αυτά τα στοιχεία του λαού μας όρισαν το μέτρο με το οποίο πρέπει να κρίνεται κάθε πολιτισμός σε κάθε εποχή και καθόρισαν τις υψηλές πανανθρώπινες-διαχρονικές αξίες.

Έτσι και το ‘40, κάτω απ’ αυτές τις προϋποθέσεις και με αυτά τα κριτήρια, στα βουνά της Αλβανίας κρίθηκε ψυχολογικά αλλά και έως ένα σημείο πραγματικά, η τύχη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.

Έχουμε δηλαδή μια επανάληψη των όσων έγιναν στην αρχαιότητα κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων. Έκπληξη και πρωτοπορία, τότε. Θαυμασμός και απορία και τώρα. Μέχρις εσχάτων αντίσταση στην δουλεία και τη στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τότε και τώρα.

Όταν ήλθε η πρόκληση από τις δυνάμεις του Άξονα, η αντίδραση των παππούδων και των πατεράδων μας ήταν απλή, άμεση και απόλυτα φυσιολογική για Έλληνες. Οποιαδήποτε άλλη λύση πέρα από την άρνηση στις απαιτήσεις του εχθρού, ήταν αδιανόητη. Γνώριζαν πολύ καλά τι τους περίμενε. Αλλά η αυστηρή έννοια της αρετής υπήρχε μέσα τους καθαρή. Η απόφαση είχε ήδη παρθεί.

Αυτό πραγματικά ήταν και είναι το πιο δύσκολο. Όταν έλθει η ώρα να πάρεις την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής σου, βρίσκεσαι μπροστά σε ένα από τα πλέον σοβαρά διλλήματα. Να υποχωρήσεις αμαχητί, να εγκαταλείψεις ό,τι πιο πολύ αγαπάς, να υποστείς εξευτελισμούς αλλά να διαφυλάξεις τη ζωή σου ή να παλέψεις με τον φόβο και να σταθείς, δείχνοντας στον εχθρό ότι δεν τον υπολογίζεις όποιος και αν είναι…

Διάλεξαν την αντίσταση και την τιμή. Και κατάφεραν ό,τι άλλοι λαοί ούτε που πρόλαβαν να σκεφτούν.

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, θυμόμαστε. Κάθε χρόνο πρέπει να θυμόμαστε. Γιατί αν ξεχάσουμε, θα πάψουμε να υπάρχουμε ως Λαός. Θα πάψουμε να υπάρχουμε σαν ένα δεμένο σύνολο ελεύθερων πολιτών με κοινή γλώσσα, κοινή θρησκεία, κοινή ιστορία και υπέρτατη αγάπη γι αυτόν τον τόσο φτωχό μα τόσο υπέροχο τόπο που ζούμε και ευλογούμε με την παρουσία μας και τον οποίο υπερασπιζόμαστε χιλιάδες χρόνια.

Κάθε χρόνο οφείλουμε να διδάσκουμε στον εαυτό μας: Ποιοι είμαστε, τι κουβαλάμε πίσω μας, ποιοι ήταν αυτοί που μας δίδαξαν παραμένοντες πιστοί στις αξίες του έθνους μας, πώς να μείνουμε στον τόπο μας ελεύθεροι πολίτες.

Τελειώνοντας αυτόν τον επετειακό λόγο, ας διατηρούμε στη μνήμη μας ό,τι οι πρόγονοί μας επέλεξαν να μαρτυρήσουν για να παραμείνουν αυτό που ήταν: Έλληνες ελεύθεροι, παρά να υποταχθούν και να χάσουν την αυτοσυνειδησία και την αξιοπρέπειά τους. Και τα κατάφεραν. Γι αυτό δεν είναι καθόλου υπερβολικός ο χαρακτηρισμός που από τότε τους συνοδεύει και τον έδωσαν εχθροί και φίλοι : Ότι ήταν πράγματι ήρωες.

Η δική μας γενιά μπορεί να ακολουθήσει τη δημιουργική πορεία που το ελληνικό πνεύμα χάραξε ανά τους αιώνες. Είναι δικαίωμα κι ευθύνη μας να τιμήσουμε την εθνική ανεξαρτησία που μας χάρισε η γενιά του ‘40 με πράξεις υπεύθυνες και ιστορικά σημαντικές.

Δεν λησμονούμε ποτέ τις ευθύνες μας.

Τιμάμε τους ηρωικούς νεκρούς.

Δοξάζουμε την Ελευθερία μας.

Τιμάμε την πατρίδα μας, ζητωκραυγάζουμε για την Ελλάδα.

Ζήτω η Ελλάδα.