Αποτελέσματα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τη Θεσσαλονίκη και προκήρυξη του 1ου διαγωνισμού για το στρατηγικό σχεδιασμό του θαλάσσιου μετώπου

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανακοινώνει τα αποτελέσματα των δύο αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι διεξήχθησαν με μεγάλη επιτυχία, καθώς και την προκήρυξη στις 27 Ιουνίου 2012 του πρώτου διαγωνισμού στρατηγικού σχεδιασμού του θαλάσσιου μετώπου. Επιδίωξη των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι να επιτευχθεί λειτουργική, περιβαλλοντική και αισθητική αναβάθμιση της Θεσσαλονίκης, η ανταγωνιστικότητα της πόλης αλλά και η κοινωνική και πολιτιστική αναζωογόνησή της, επιλύνοντας προβλήματα με ποιοτικό και δημιουργικό τρόπο.

Πρόκειται για τις αναπλάσεις της “Βαλκανικής Πλατείας” στην περιοχή του πρώην Στρατοπέδου Στρεμπενιώτη του Δήμου Νεάπολης – Συκεών, και του άξονα Αχειροποιήτου – Αγίας Σοφίας από την οδό Φιλίππου μέχρι τη λεωφόρο Νίκης, περιλαμβανομένων των πλατειών Αγίας Σοφίας και Μακεδονομάχων και του περιβάλλοντα χώρου των βυζαντινών ναών και της Μητρόπολης. Σε συνέχεια δε της επιτυχούς διοργάνωσης ημερίδας στη Θεσσαλονίκη από τον ΟΡΘΕ στις 13 Μαρτίου, αφιερωμένη σε παρεμβάσεις του παράκτιου χώρου διεθνώς, με Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ Γρηγόρη Τσάλτα το Πράσινο Ταμείο αποδέσμευσε πόρους για την προετοιμασία των διαγωνισμών του θαλάσσιου μετώπου, ο πρώτος από τους οποίους προκηρύσσεται εντός του Ιουνίου. Πρόκειται για το τμήμα που αφορά στις εκβολές των ποταμών και γενικά τον Δήμο Δέλτα, ενώ θα ακολουθήσουν οι διαγωνισμοί των υπόλοιπων 4 τμημάτων. Η περιοχή παρουσιάζει έντονο περιβαλλοντικό ενδιαφέρον και γειτνιάζει με οικισμούς, πλούσια γεωργική γη, βιομηχανικές-βιοτεχνικές συγκεντρώσεις ενώ φιλοξενεί σημαντική υδατο-καλλιεργητική δραστηριότητα.

«Πρόκειται για προτάσεις διαμόρφωσης σημαντικών χώρων στην πόλη, έναν στη Δυτική Θεσσαλονίκη και τον άλλον σε εμβληματική περιοχή του ιστορικού-εμπορικού κέντρου, που αφορούν την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων», δήλωσε ο Υπουργός ΠΕΚΑ Γρηγόρης Τσάλτας. «Όσο για τον διαγωνισμό του παράκτιου μετώπου που ξεκινάει, έχει στόχο την ενιαία στρατηγική θεώρηση της σχέσης της πόλης με τη θάλασσα, που είναι το σημαντικότερο στοιχείο της φυσιογνωμίας της και παράλληλα την ανάδειξη και προστασία του περιβάλλοντός της».

Σύμφωνα με το πρακτικό αξιολόγησης της Κριτικής Επιτροπής του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών για την ανάπλαση της Βαλκανικής Πλατείας αξιολογήθηκαν 20 προτάσεις, απονεμήθηκαν 3 βραβεία και εξαγοράστηκαν ισότιμα τρεις μελέτες. Το πρώτο βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό ποσό 27.000 ευρώ και απονέμεται στην ομάδα των Ρένα Σακελλαρίδου, Μόρφω Παπανικολάου (sparch / Sakellaridou Papanikolaou Architects) και Αναστασία Παπαδοπούλου, Βενετία Τσακαλίδου (40.22 Architects) για την αρχιτεκτονική μελέτη, με συνεργάτες αρχιτέκτονες τους Κ. Ολύμπιο, Ε. Παπαευαγγέλου, Χ. Καρακάνα, Κ. Τουμπεκτσή και συνεργάτες φοιτητές αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ τους Σ. Γεωργίου, Ε. Κουμπλή, Α. Νιάκα. Επίσης για την πολεοδομική μελέτη τους Γεωχώρος Μελετητική ΕΠΕ, Δρ. Α. Γιαννακού, Δρ. Α. Τασοπούλου, Δ. Ζέκα με συνεργάτη τον Σ. Τσόβρα και για την κυκλοφοριακή μελέτη τον Κ. Δερπάνη με συνεργάτες τους Δ. Σαμαρά, Γ. Παπανδρίτσα.

Η περιοχή μελέτης της Βαλκανικής Πλατείας έχει έκταση περίπου 26 στρεμμάτων και περιλαμβάνει το ανοικτό θέατρο, όπου διοργανώνεται από το Δήμο Νεάπολης – Συκεών κάθε χρόνο σημαντική πολιτιστική εκδήλωση με συμμετοχές από χώρες της Βαλκανικής με δυναμικό χαρακτήρα. Η πρόταση περιλαμβάνει την αναδιοργάνωση των χρήσεων γης και του οδικού δικτύου πρόσβασης, τη σύνδεση των λειτουργιών μεταξύ τους, διαμόρφωση νέων κατασκευών και αύξηση των ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου. Το πρώτο βραβείο έχει ως κεντρική ιδέα την έννοια του υβριδικού τοπίου, τον χρόνο και τον τόπο έτσι όπως συνυπάρχουν και εκφράζονται στην Βαλκανική Χερσόνησο, ως μείξη λαών, γλωσσών, θρησκειών, μύθων και παραδόσεων, ως μείξη εν τέλει χρωμάτων και φύσης. Επιλέγει την φύση ως την ενεργό βάση που διατρέχει το σύνολο, που γεννιέται, αλλάζει και διαρκώς ανανεώνεται, ως ένα ενιαίο καμβά όπως η βαλκανική γη που δέχεται λαούς, τοπωνύμια, ιστορίες ανθρώπων και την ιστορία των λαών και τα δένει όλα μαζί σε ένα μείγμα. Προτείνει το φυσικό τοπίο ως υποδοχέα πολλαπλών δραστηριοτήτων: πάρκο, γήπεδο και θέατρο μαζί, τόπο για δρώμενα, parking και τόπο για την απόλαυση της φύσης.

Για την ανάπλαση του άξονα Αχειροποιήτου – Αγίας Σοφίας αξιολογήθηκαν 52 προτάσεις, απονεμήθηκαν επίσης 3 βραβεία και εξαγοράστηκαν ισότιμα τρεις μελέτες. Το πρώτο βραβείο, που συνοδεύεται από το χρηματικό ποσό των 42.867 ευρώ, απονέμεται σε ομάδα αρχιτεκτόνων αποτελούμενη από τους Αντώνιο Νουκάκη, Βαρβάρα-Χριστίνα Μυροφορίδου, Μαρίνα Τσιντζέλη, Αντώνιο Χαζάπη, Αναστασία Χρανιώτη και οι Μιχαήλ Παρασκευόπουλος για την κυκλοφοριακή μελέτη, Βασίλειος Κολοβός για την μελέτη Η/Μ εγκαταστάσεων, Ευαγγελία Χριστοδουλάκη για την φυτοτεχνική μελέτη. Συμμετέχουν επίσης ως σύμβουλος η Παρασκευή Παμπάλου-Νουκάκη και ως συνεργάτες οι Ε. Δακόπουλος, Α. Ζώμας, Γ. Νουκάκης, Α. Παντελοπούλου και η φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής Σ. Κριεμαζή.

Η περιοχή παρέμβασης καταλαμβάνει 40 στρέμματα. Η αξία των βυζαντινών μνημείων της Αχειροποιήτου και της Αγίας Σοφίας και η σημασία της σχέσης τους με το άμεσο περιβάλλον τους και την ευρύτερη πόλη, κάνουν επιτακτική την ανάγκη ουσιαστικής και ολοκληρωμένης ανάπλασής του. Αντικείμενο του Διαγωνισμού ήταν η ανάδειξη των μνημείων και ο μετασχηματισμός του άξονα σε αρχαιολογικό περίπατο, με σεβασμό στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, αξιοποίηση της παρουσίας του μετρό και λειτουργική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του χώρου στο επίπεδο του δρόμου. Στην επιλεγείσα μελέτη επιχειρούνται στρατηγικές ήπιων επεμβάσεων που είναι όμως ικανές να επιφέρουν ευρείες αλλαγές και να δημιουργήσουν διαφορετικές ποιότητες, εντάσεις και πυκνότητες κατά μήκος του άξονα που θα ενδυναμώσουν τη σημασία και το περιεχόμενο του τόπου. Η πρόταση επιδιώκει να προσφέρει μέσα από την οργάνωση του άξονα μια ευανάγνωστη αστική αφήγηση. Επικεντρώνεται στην ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων, της φυσιογνωμίας και ατμόσφαιρας κάθε τόπου και την ενσωμάτωση των βυζαντινών μνημείων στην λειτουργία της σύγχρονης πόλης. Ο χώρος χαρακτηρίζεται από την δυναμικότητα του άξονα και επιμέρους τόπους που αρθρώνονται σε αυτόν ως αστικά δωμάτια, τις τρία πλατείες, χώρους τελετουργιών, καθημερινής δράσης και τους πράσινους χώρους με χωμάτινες επιφάνειες και φυτεύσεις.

Υπενθυμίζεται πως το Πράσινο Ταμείο ενέκρινε συνολικά τη διάθεση πίστωσης 444.800 ευρώ με δικαιούχο φορέα τη ΔΕΕΑΠ για τη διενέργεια τριών διαγωνισμών στην πόλη και 1.000.000 ευρώ προς τον Οργανισμό Θεσσαλονίκης, για τη διενέργεια πέντε αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για το στρατηγικό ανασχεδιασμό του θαλάσσιου μετώπου και εντάσσονται όλοι στο πλαίσιο του προγράμματος «Θεσσαλονίκη 2012» του ΥΠΕΚΑ. Εξάλλου, εχθές εγκρίθηκε από το ΔΣ του Πράσινου Ταμείου το ποσό των δύο εκ. ευρώ για την υλοποίηση εντός του επόμενου εξαμήνου έξι έργων που υπέβαλε ο Δήμος Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο «Αστική Αναζωογόννηση 2012-2015» και τα οποία βρίσκονται στο στάδιο της δημοπράτησης. Πρόκειται για τα έργα:

- Ανάπλαση Περιβάλλοντα Χώρου Οθωμανικού Μνημείου «Παζάρ Χαμάμ» στα Λουλουδάδικα

- Αναπλαση Περιβάλλοντα Χώρου Αλάνας Τούμπας

- Ανάπλαση Πλατεία Καούδη

- Ανάπλαση Περιβάλλοντα Χώρου Διατηρητέου Κτιρίου Αναγεννήσεως

- Ανάπλαση Παιδικών Χαρών

- Αναπλάσεις σε πάρκα και νησίδες πρασίνου στο πλαίσιο «Αειφορικής και Βιώσιμης Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος».

Επιπλέον, μετά από συνεννόηση του Υπουργού ΠΕΚΑ, Γρηγόρη Τσάλτα, και του Δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, αποφασίστηκε η προώθηση του αιτήματος του Δήμου Θεσσαλονίκης για τη χρηματοδότηση καλλιτεχνικού – αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών, για νέους μέχρι 40 ετών για τη δημιουργία επετειακού τοπόσημου της πόλης με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωσή της. Το ΥΠΕΚΑ θα χρηματοδοτήσει το διαγωνισμό με το ποσό των 73.800 ευρώ από τους πόρους του “Προγράμματος Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης” του ΕΠΠΕΡΑΑ.

Σχετικά με το θέμα, ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γρηγόρης Τσάλτας έκανε την ακόλουθη δήλωση:

“Τα τοπόσημα λειτουργούν καταλυτικά για τη δημιουργία κοινής συνείδησης και αναγνώρισης αξιών, που συνδέονται με τις συλλογικές κατακτήσεις, αλλά σηματοδοτούν και την σύχρονη ταυτότητα της πόλης και δίνουν τη δυνατότητα δημιουργικής έκφρασης σε περίοδο έκφρασης δημιουργικών αναζητήσεων”.

Τέλος, συνεισφέροντας στον εορτασμό της επετείου του Δήμου Θεσσαλονίκης, ο Γρηγόρης Τσάλτας έδωσε οδηγίες στο Πράσινο Ταμείο για το αίτημα του αρμόδιου αντιδημάρχου Κ. Ζέρβα για διάθεση στην ΕΑΧΑ του ποσού των 300.000 ευρώ, ώστε η Εταιρεία να μελετήσει και να υλοποιήσει τη σήμανση των 50 σημαντικών μνημείων της πόλης.