10 Οκτωβρίου 2015. Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

   Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο σε όλον τον Κόσμο στις 10 Οκτωβρίου, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα. Την πρωτοβουλία αυτή πήραν από κοινού το 1994 η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

   Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας του 2015 είναι: «Αξιοπρέπεια στην Ψυχική Υγεία». Τη χρονιά αυτή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καταβάλει προσπάθειες να επιβεβαιώσει πως  άνθρωποι με προβλήματα στην Ψυχική Υγεία τους θα συνεχίσουν να ζουν με αξιοπρέπεια, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματά τους και τους ισχύοντες νόμους.

   Χιλιάδες άνθρωποι σε όλον τον Κόσμο, με προβλήματα στην Ψυχική Υγεία τους, στερούνται τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Όχι μόνο υπόκεινται σε διακρίσεις, στιγματίζονται και περιθωριοποιούνται, αλλά επίσης υποβάλλονται σε φυσική και συναισθηματική κακοποίηση στην Κοινωνία μας, αλλά και μέσα στις ίδιες τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.

   Η χαμηλής ποιότητας παρεχόμενη ψυχοκοινωνική φροντίδα εξαιτίας του περιορισμένου αριθμού διαθέσιμων επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας και χρημάτων, καθώς και υπολειτουργούσες Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, οδηγούν σε επιδείνωση της κατάστασης.    

   Οι ειδικοί επιστήμονες κάνουν λόγο για μία παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών, επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σε καμιά χώρα στον Κόσμο, κανένας δεν έχει «ανοσία» στις ψυχικές αρρώστιες. Οι ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις τους στους ανθρώπους είναι πολύ σημαντικές.   Περισσότερα από 450 εκατομμύρια άτομα, σε όλον τον Κόσμο, πάσχουν από ψυχικές ή νευρολογικές αρρώστιες ή υποφέρουν από ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με τη χρήση αλκοόλ ή άλλων τοξικών ουσιών.

   Ο αριθμός των πασχόντων από «κατάθλιψη», ξεπερνά παγκοσμίως τα 150 εκατομμύρια, ενώ ως το έτος 2020 η «κατάθλιψη» θα είναι η δεύτερη αιτία «αναπηρίας» σε όλον τον κόσμο. Οι πάσχοντες από «σχιζοφρένεια» είναι σήμερα περισσότεροι από 25 εκατομμύρια, ενώ περίπου 95 εκατομμύρια άτομα υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόμενες με κατάχρηση αλκοόλ.

   Όσον αφορά τη χώρα μας και σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, μόλις το 80% όσων πάσχουν από «κατάθλιψη» αναζητούν βοήθεια και λιγότερο από το 50% προσφεύγει στη στήριξη κάποιου γιατρού ή άλλου ειδικού επαγγελματία. Υπολογίζεται ότι περίπου 10 με 12% του συνόλου του πληθυσμού όλων των ηλικιών πάσχει από ψυχικές ασθένειες.

   Σήμερα πιστεύουμε πως: Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου αυξάνει την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με θέματα ψυχικής υγείας. Η ημέρα ευνοεί περισσότερο την ανοικτή συζήτηση που χρειάζεται να γίνει για τις ψυχικές διαταραχές.

   Η σωματική και η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετες. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των ατόμων με χρόνιες σωματικές ασθένειες και τη σωματική φροντίδα της ψυχικής υγείας των πολιτών αυτών μέσα από μια συνεχή και ολοκληρωμένη φροντίδα.

   Στο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ. Ban Ki-moon δηλώνει πως «Η ψυχική υγεία είναι ύψιστης σημασίας για την προσωπική ευημερία, τις οικογενειακές σχέσεις και την ατομική ικανότητα του ατόμου να συμβάλει στην κοινωνία. Οι προσπάθειες χρειάζεται να είναι μεγαλύτερες για την αντιμετώπιση των δυσκολιών στην παροχή ψυχικής υγείας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές», προτρέποντας, παράλληλα, Οργανισμούς και κυβερνήσεις χωρών στην εξεύρεση πόρων για την παροχή ψυχιατρικής περίθαλψης και φροντίδας σε όσους τη χρειάζονται.

   Η ψυχική υγεία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας, μέσα από την οποία το κάθε άτομο μπορεί να αναγνωρίζει τις δυνατότητες και τις ικανότητές του. Έχοντας κανείς μια ισορροπημένη ψυχική διάθεση μπορεί να τα βγάζει πέρα με τις εντάσεις και τους στρεσσογόνους παράγοντες της ζωής, μπορεί να εργάζεται παραγωγικά και να συμβιώνει αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους στον κοινωνικό του χώρο.

   Οι ψυχικές αρρώστιες επηρεάζουν την ψυχική υγεία και παρεμποδίζουν ή ελαττώνουν τη δυνατότητα να κατακτήσει κανείς μέρος ή όλα από τα παραπάνω. Προλαμβάνοντας όμως και θεραπεύοντάς κανείς την ψυχική αρρώστια του μπορεί πια να αναπτύξει όλες του τις δυνάμεις και τις δυνατότητες.

   Η ψυχική υγεία είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο στην ανάπτυξη του ανθρώπου. Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να δεχθούμε το γεγονός πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι κομμάτι της ζωής μας που μπορεί μεν να παρουσιαστούν, αλλά μπορούν και να διευθετηθούν.

   Η αλήθεια είναι πως σήμερα πια έχουμε τη γνώση και τα μέσα να θεραπεύσουμε πολλές αρρώστιες. Πολλές πρόοδοι έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στον επιστημονικό τομέα, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ψυχικής αρρώστιας. Η θεραπεία δε γίνεται πια μόνο στα Ψυχιατρεία, αλλά και στις Ψυχιατρικές Κλινικές των Γενικών Νοσοκομείων, στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, στα Εξωτερικά Ιατρεία Ψυχιατρικών Νοσοκομείων, σε Κέντρα Ημέρας, σε Ξενώνες, Οικοτροφεία, σε ιδιωτικά ιατρεία και γραφεία επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας, καθώς και αλλού.

   Σημαντική γνώση έχει πλέον αποκτηθεί σχετικά με τις αιτίες, τα συμπτώματα της ψυχικής αρρώστιας, τις μεθόδους πρόληψης και θεραπείας της. Τα οφέλη από τις γνώσεις αυτές πρέπει να αγγίζουν όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα αυτούς που έχουν πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

   Ωστόσο, αυτή η επιστημονική γνώση δεν έχει διαδοθεί σε όλους τους πολίτες. Η κοινωνία μας, ακόμη και σήμερα, υψώνει φραγμούς και εμπόδια στη φροντίδα και την κοινωνική επανένταξη των ατόμων με ψυχικές αρρώστιες. Έτσι λοιπόν, πολλοί είναι εκείνοι που προβαίνουν σε διακρίσεις όσων πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική αρρώστια.

   Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία που να στηρίζεται σε ηθικά, κοινωνικά ή σε επιστημονικά δεδομένα, για να αποκλείονται άτομα με ψυχικές αρρώστιες από την κοινωνία μας. Υπάρχει χώρος για όλους μας. Δεν υπάρχει καμιά λογική εξήγηση, για να εξαιρεθούν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας από το Γενικό Σύστημα Υγείας. Η ύπαρξη ισοτιμίας ανάμεσα στη σωματική και τη ψυχική υγεία είναι ζωτικής σημασίας.

   Ας τολμήσουμε να ζητήσουμε βοήθεια και φροντίδα για κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας δικό μας ή κάποιου συγγενή και φίλου μας. Ας μη φοβόμαστε αυτούς που πάσχουν από κάποια ψυχική αρρώστια. Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας. Ας μην αγνοούμε κάποια προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα μιας ψυχικής αρρώστιας. Ας τολμήσουμε να αμφισβητήσουμε τις δοξασίες, τους μύθους, τις λαθεμένες αντιλήψεις και το στίγμα που συνοδεύει την ψυχική αρρώστια. Η φροντίδα για την ψυχική υγεία μάς αφορά όλους.

   Σήμερα, στην Πιερία λειτουργεί ο Ψυχιατρικός Τομέας στο Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης που έχει ενσωματώσει όλες τις Υπηρεσίες του πρώην Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου. Παράλληλα, εφαρμόζονται προγράμματα πρόληψης της ψυχικής αρρώστιας και καταπολέμησης του στίγματος που την συνοδεύει. 

   Από το 2003 λειτουργεί στην Κατερίνη ο Σύλλογος Φίλων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου «Αλκυονίδα». Το καταστατικό του έχει αναγνωριστεί με απόφαση του Πρωτοδικείου Κατερίνης. Στο Σύλλογο «Αλκυονίδα» πρεσβεύουμε πως ο Εθελοντισμός είναι μια νέα στάση ζωής, μια διαφορετική αντίληψη για την ανθρώπινη δημιουργία και το ρόλο του ατόμου στην Κοινωνία.       

   Σκοποί του Συλλόγου «Αλκυονίδα», μεταξύ άλλων, είναι η ηθική και υλική συμπαράσταση στα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, καθώς και στις οικογένειές τους, όπου παρίσταται ανάγκη, όπως και η με κάθε νόμιμο μέσο υποστήριξη των δικαιωμάτων των ατόμων αυτών για κοινωνική ένταξη, διαβίωση στην Κοινότητα και επαγγελματική αποκατάσταση.

   Στον Σύλλογο μας, «Αλκυονίδα», πιστεύουμε πως όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στην προσωπική αξιοπρέπεια, τον σεβασμό και στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ανεξαρτησίας.

   Σας καλούμε να γίνετε μέλη του Συλλόγου Φίλων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου «Αλκυονίδα» και να συμμετάσχετε σε Προγράμματα για Εθελοντές που οργανώνει ο Σύλλογος.

   Μη διστάσετε να απευθυνθείτε εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας σε μια Υπηρεσία του Ψυχιατρικού Τομέα του Γενικού Νοσοκομείου Κατερίνης, ή σε κάποιον άλλον επαγγελματία Ψυχικής Υγείας για οποιοδήποτε πρόβλημα που μπορεί να σχετίζεται με την ψυχική υγεία σας και ας μη ξεχνούμε, με την ευκαιρία του εορτασμού της 10^ης Οκτωβρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας, πως δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία.   

Δρ. Γιώργος Φ. Αγγελίδης, Νευρολόγος - Ψυχίατρος,

Γραμματέας του Συλλόγου Φίλων του

τ. Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου «Αλκυονίδα»