Η ΑΝΤΖΕΛΑ ΓΚΕΡΕΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ.

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ (ΝΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΧΩΡΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ)

Κύριε Υπουργέ, κύριοι συνάδελφοι,

Με το παρόν νομοσχέδιο διευθετείται μια εκκρεμότητα που απειλούσε να ακυρώσει ένα μεγάλο κομμάτι της καλλιτεχνικής, θεατρικής παραγωγής, με τη σφράγιση δεκάδων χώρων καλλιτεχνικής δημιουργίας. Από την πρώτη στιγμή αρκετοί συνάδελφοι είχαμε επισημάνει, με ερωτήσεις, ανακοινώσεις και επιστολές, την ανάγκη να υπάρξει ένα θεσμικό πλαίσιο που θα καλύπτει το σημερινό, πολύμορφο τοπίο των θεάτρων και των χώρων παραστάσεων.

Το νομοσχέδιο αυτό είναι αποτέλεσμα πολύμηνης διαβούλευσης στην οποία πρωτοστάτησε ο Δήμος της Αθήνας, με τη συνεργασία των φορέων του θεατρικού χώρου, και στη συνέχεια αγκάλιασε το Υπουργείο Πολιτισμού, τα συναρμόδια Υπουργεία και οι άλλες υπηρεσίες. Είναι, δηλαδή, ένα νομοθέτημα που δουλεύτηκε μεθοδικά και συγκεντρώνει τη συναίνεση όλων των εμπλεκομένων. Είναι χαρακτηριστικό ότι και η επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στο Δημοτικό Συμβούλιο Αθήνας έχει εκφραστεί θετικά για το νομοσχέδιο. Προηγήθηκε εκτεταμένη έρευνα για το νομικό καθεστώς που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ζητήθηκε η γνώμη αρχιτεκτόνων, μηχανικών και νομικών. Είχε την απόλυτη έγκριση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για το ευαίσθητο και ζωτικό θέμα της ασφάλειας εργαζομένων και θεατών.

Όπως είναι γνωστό, το θεσμικό πλαίσιο για τη χορήγηση αδειών λειτουργίας των θεάτρων αποτελείται από μεταξικά διατάγματα του 1936/37, με κάποιες τροποποιήσεις που έγιναν το 1956. Μέσα σε αυτές τις δεκαετίες, άλλαξαν χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, ή ρυθμίσεις για την πυροπροστασία, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός παραστασιακών χώρων να μην μπορεί να πάρει άδεια λειτουργίας, ακόμα και αν τηρούνται επαρκή μέτρα για την ασφάλεια του κοινού.

Πολύ περισσότερο, τις τελευταίες πέντε δεκαετίες άλλαξαν η μορφή και οι χώροι των παραστάσεων:

·       Αυξήθηκαν θεαματικά, εδώ και στο εξωτερικό, οι παραστάσεις που ανεβαίνουν σε μικρούς θεατρικούς χώρους, μπροστά σε ευάριθμο ακροατήριο. Αξίζει να πω για παράδειγμα, ότι στα έντυπα των δικαιολογητικών για τη χορήγηση αδείας λειτουργίας θεάτρου δεν υπάρχει πρόβλεψη για χώρους παραστάσεων με 30, 50, 100 και 150 θέσεις που σήμερα αποτελούν την πλειονότητα των περιπτώσεων.

·       Φιλοξενούνται επίσης παραστάσεις σε εναλλακτικούς, μη αδειοδοτημένους για το σκοπό αυτό χώρους, από παλιά εργοστάσια και εγκαταλελειμμένα κτίρια, μέχρι αίθουσες πολυχώρων και μπαρ.

·       Στο ίδιο θέατρο, την ίδια σεζόν ανεβαίνουν περισσότερες από μια παραστάσεις, από διαφορετικά σχήματα.

·       Σημαντικός αριθμός θεατρικών χώρων στεγάζονται σε διατηρητέα κτίρια και σε περιοχές της Αθήνας στις οποίες οι ισχύουσες χρήσεις γης απαγορεύουν τη λειτουργία θεάτρων. Πρόκειται για περιοχές στις οποίες τα θέατρα αποτελούν πόλους αναζωογόνησης ολόκληρων γειτονιών, δίχως να νοθεύουν την οικιστική και αρχιτεκτονική τους ταυτότητα.

Αντιλαμβανόμαστε, επομένως, ότι το παρωχημένο νομικό πλαίσιο δεν ανταποκρίνεται στις συνθήκες και τις τάσεις της σημερινής εποχής. Και σε αυτά τα σύγχρονα δεδομένα προσαρμόζονται οι ρυθμίσεις που συζητούμε σήμερα.

Καθ’ ότι το περιεχόμενο του νομοσχεδίου παρουσιάστηκε από τους συναδέλφους εισηγητές, θέλω να κάνω ορισμένες επισημάνσεις για ορισμένες από τις προβλέψεις του:

Δίνεται η δυνατότητα σε κτίρια με ημερομηνία αίτησης οικοδομικής άδειας πριν τις 17-2-1989 και κατά παρέκκλιση των ισχυουσών ρυθμίσεων του Κανονισμού Πυροπροστασίας Κτιρίων, να αιτηθούν και να λάβουν άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Να τονίσω εδώ ότι οι παρεκκλίσεις αυτές γίνονται αποδεκτές εφ’ όσον δε θίγεται ο βασικός σκοπός της πυροπροστασίας. Προβλέπεται τεχνική έκθεση, μελέτη πυροπροστασίας, και τριμελής Επιτροπή που εγκρίνει τις αποκλίσεις. Όπου δεν μπορούν να εφαρμοστούν όλοι οι προβλεπόμενοι όροι παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας, αυτό αντισταθμίζεται από αυξημένα μέτρα πρόληψης και καταστολής μιας πυρκαγιάς. Και εδώ, να επαναλάβω ότι η Πυροσβεστική Υπηρεσία έχει δώσει την απόλυτη έγκρισή της με σκοπό να μην υπάρξουν εκπτώσεις στο επίπεδο πυροπροστασίας που προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.

Η δυνατότητα παραστάσεων από διαφορετικούς θιάσους δίχως να απαιτείται η αντικατάσταση της άδειας στο όνομα του εκάστοτε θιασάρχη στο άρθρο 4, παρ. 3 είναι μια πολύ θετική εξέλιξη. Όμως, η ΚΥΑ του 2011 η οποία εφαρμόζεται στις περιπτώσεις αντικατάστασης της άδειας έχει αποτελέσει αντικείμενο εσφαλμένης ερμηνείας από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων. Έτσι, θεωρείται ότι κάθε φορά που γίνεται υπενοικίαση σε άλλον εκμεταλλευτή πρέπει να αντικαθίσταται και η άδεια ώστε να περνά στο όνομα του εκμεταλλευτή, ώστε το ΑΦΜ που αναγράφεται στα παραστατικά και αυτό που αναγράφεται στην άδεια λειτουργίας να είναι το ίδιο. Αυτό φυσικά δεν είναι εφικτό σε χώρους όπου δύο μέρες την εβδομάδα παίζει ο ένας θίασος, τρεις μέρες ο άλλος και τα πρωινά της Κυριακής ένας τρίτος. Γιατί θα πρέπει ο χώρος αυτός θα πρέπει να αλλάζει την άδειά του 3 φορές την εβδομάδα, όταν δεν τίθεται ζήτημα, ούτε ασφαλείας, ούτε φοροδιαφυγής; Όταν κόβονται νόμιμα παραστατικά που είναι θεωρημένα από την εφορία;

Γι’ αυτό και θέλουμε να μας βεβαιώσετε, κύριε Υπουργέ, ότι η έκδοση παραστατικών με διαφορετικό ΑΦΜ από αυτό του κατόχου αδείας ΔΕΝ συνεπάγεται υποχρέωση αντικατάστασης της άδειας. Και εάν είναι πράγματι έτσι, μήπως η διάταξη αυτή θα ήταν σκόπιμο να έχει αναδρομική ισχύ από 1/1/2013, ώστε να καλύπτει και τους χώρους στους οποίους οι υπάλληλοι του Δήμου, επικαλούμενοι τη στρεβλή ερμηνεία της ΚΥΑ, έχουν επιδώσει εντολές σφράγισης;

Ένα άλλο σημείο αφορά την παράγραφο 3 του άρθρου 3. Σε αυτή πολύ σωστά προβλέπεται ότι αδειοδοτημένοι χώροι όπως καφενεία, εστιατόρια με μέγιστο πληθυσμό 50 ατόμων, δεν απαιτείται να έχουν άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας ή άδειας παράστασης καθώς έχει βεβαιωθεί ότι πληρούνται οι πολεοδομικές και άλλες προϋποθέσεις. Η αναφορά σε μέγιστο πληθυσμό 50 ατόμων γενικά, δηλαδή και με τον αριθμό των συντελεστών μιας παράστασης, δημιουργεί πρόβλημα. Γιατί σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο νομοσχέδιο, ένας μικρός χώρος συνάθροισης των 40 θέσεων θεατών θα χρειάζεται άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας διότι με τους συντελεστές της παράστασης θα υπερβαίνει τα 50 άτομα. Προτείνουμε, επομένως στο τέλος της παραγράφου 3 να προστεθεί η φράση "εντός του χώρου των παραστάσεων". Εναλλακτικά μπορεί να γίνει αναφορά όχι σε «μέγιστο πληθυσμό μικρότερο των 50 ατόμων», αλλά σε «μέγιστο αριθμό θεατών  μικρότερο από 50». Πιστεύουμε ότι είναι μια αναγκαία αλλαγή, απολύτως συμβατή με την πρόθεση του νομοθέτη να επιτραπεί η νόμιμη καλλιτεχνική δραστηριότητα μικρών, εναλλακτικών σχημάτων και να αναπτυχθούν νέες μορφές επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Άλλωστε, νομίζω, ότι η μεγαλύτερη κατάκτηση με αυτό το νομοσχέδιο είναι ότι λύνει προβλήματα κυρίως εκείνων των μικρών θεάτρων και των εναλλακτικών θεατρικών χώρων που, σε πείσμα των λιγοστών διαθέσιμων πόρων και της οικονομικής δυσπραγίας, τολμούν πειραματίζονται, πληρώνουν από την τσέπη τους για να προσφέρουν αποτέλεσμα υψηλής καλλιτεχνικής στάθμης που αντιστέκεται στα ομογενοποιημένα πολιτιστικά προϊόντα που κυριαρχούν στις μέρες μας.

Λένε κάποιοι ότι το σχέδιο νόμου δεν επιλύει το χρόνιο και σοβαρό πρόβλημα για ασφαλή και σύγχρονα θέατρα. Ήδη είπα ότι για το θέμα της ασφάλειας έχει αποφανθεί θετικά η αρμοδιότερη των υπηρεσιών.

Λένε ότι εξυπηρετεί τις απαιτήσεις των μονοπωλίων του χώρου, όταν είναι σαφές ότι διευκολύνονται κατά κύριο λόγο οι μικροί χώροι και τα μικρά σχήματα.

Προτείνουν μάλιστα την ετήσια επανεξέταση της άδειας λειτουργίας, όταν αυτό εγείρει τουλάχιστον ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης έναντι άλλων επιχειρήσεων. Άλλωστε, αρκεί ο τακτικός, δειγματοληπτικός έλεγχος των αρμόδιων υπηρεσιών για την τήρηση της νομοθεσίας.

Και εν πάση περιπτώσει, για να μη μπλεχτούμε άλλη μια φορά στα δίχτυα του μαξιμαλισμού, ας έχουμε κατά νου ότι στο ίδιο το νομοσχέδιο ομολογείται ο προσωρινός και μεταβατικός χαρακτήρας του. Θα συσταθεί επιτροπή για την επανεξέταση και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας για όλους τους χώρους οπτικοακουστικών θεαμάτων. Με το παρόν νομοθέτημα προλαμβάνεται ένα ατύχημα που δε θα ήταν άλλο από το να μπει λουκέτο σε δεκάδες θεατρικούς χώρους της Αθήνας. Και αυτό επιτυγχάνεται. Και θα το ξαναπώ: με εξαντλητική διαβούλευση και ευρύτατη συναίνεση. Και εκτιμώ, κύριε Υπουργέ, ότι η προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων αξίζει να επιβραβευθεί με τη διόρθωση των ελάχιστων και απόλυτα συγκεκριμένων σημείων που στηρίζουν τη συνολική φιλοσοφία του.

Σας ευχαριστώ.