ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΑ ΕΒΑΛΕ Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΙΨΙΑ ΣΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ.

Τοποθέτηση Ευάγγελου Βενιζέλου, Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, στο πάνελ συζήτησης με θέμα «Μαζί για κοινωνική δικαιοσύνη» στην εκδήλωση για την ίδρυση της PROGRESSIVE ALLIANCE στη Λειψία

Συμμετέχοντες:

- Harlem Désir, Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), Γαλλία

- Iain McNicol, Εργατικό Κόμμα, Ηνωμένο Βασίλειο

- Shelly Yacimovich, Εργατικό Κόμμα, Ισραήλ 

- Εκπρόσωπος Κόμματος Εργατών (PT), Βραζιλία

Ποιος αποφασίζει για ποιον στην Ευρωζώνη;

Πολιτικές λιτότητας: ποιος πρέπει να λαμβάνει τις αποφάσεις, οι ανώνυμες αγορές ή οι λαοί;

Η εύκολη και προφανής απάντηση είναι βέβαια οι λαοί, όπως προβλέπει το δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης σε κάθε κυρίαρχο κράτος.

Οι αγορές έχουν, δυστυχώς, θέσει προ πολλού υπό αμφισβήτηση την κρατική κυριαρχία, τους δημοκρατικούς κανόνες διακυβέρνησης και άρα την ίδια την πολιτική, γιατί οι δανειακές ανάγκες και το υψηλό δημόσιο χρέος αναγκάζει τα κράτη να υποτάσσονται στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.

Το ζήτημα όμως είναι πολύ πιο πολύπλοκο. Ποιος λαός θα επέλεγε μια πολιτική λιτότητας και μάλιστα αυστηρής λιτότητας που συνεχίζεται επί χρόνια και οδηγεί σε ολοένα βαθύτερη ύφεση και ολοένα υψηλότερη ανεργία; Κανένας. Μια τέτοια επιλογή μπορεί να είναι αποδεκτή μόνο ως επιλογή ανάγκης και μάλιστα τελείως προσωρινή για να οδηγήσει σε υψηλούς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και σε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Το πρόσθετο πρόβλημα στην Ευρώπη είναι ότι η επιλογή της λιτότητας ως μεθόδου γρήγορης και μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής των "άσωτων" χωρών δεν είναι μια επιλογή των αγορών, αλλά μια επιλογή των "ενάρετων" κρατών-μελών προκειμένου να εγκριθούν από την Ευρωζώνη, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, τα αναγκαία προγράμματα στήριξης κάποιων κρατών.

Άρα, κάποιες κυβερνήσεις στην Ευρωζώνη αποφασίζουν για το τι πρέπει να γίνει σε άλλες χώρες που ανήκουν συνήθως στο Νότο ή στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.

Οι κυβερνήσεις που αποφασίζουν έχουν εκλεγεί από ευρωπαϊκούς λαούς, άλλους όμως από αυτούς που υφίστανται τις σκληρές πολιτικές λιτότητας.

Η κυρίαρχη αντίληψη στην Ευρώπη είναι πολιτικά συντηρητική και οικονομικά νεοφιλελεύθερη υπό την πίεση των αγορών και των οίκων αξιολόγησης. Πρακτικά όμως, οι κυβερνήσεις των ισχυρών κρατών-μελών που ενεργούν ως δανειστές - άρα τα κοινοβούλια και τα εκλογικά τους σώματα - αποφασίζουν ερήμην των κυβερνήσεων, των κοινοβουλίων και των εκλογικών σωμάτων των κρατών-μελών που βρίσκονται υπό την απειλή των αγορών και της χρεωκοπίας.

Αυτή είναι μια μορφή ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που λόγω των διακρατικών δανείων, των δανείων του EFSF και της έκθεσης της ΕΚΤ στις τράπεζες των κρατών-μελών, έχει κάποιο μικρό χρηματοοικονομικό κίνδυνο για τις δανείστριες χώρες. Προκειμένου όμως αυτές να περιορίσουν όσο γίνεται περισσότερο τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο εγκλωβίζονται μέσα στην συνολική κρίση της Ευρωζώνης που ανακυκλώνεται και επεκτείνεται. Όχι μόνο σε μικρές χώρες, όπως η Κύπρος και η Σλοβενία, αλλά και σε μεγάλες χώρες, με πολύ μεγάλο δημόσιο χρέος σε απόλυτους αριθμούς.

Ο κίνδυνος για μια επόμενη, ακόμη χειρότερη, φάση της κρίσης στερεί από την Ευρωζώνη τη δυναμική της. Την εγκλωβίζει σε μια πανευρωπαϊκή ύφεση και ανεργία.

Το ζήτημα είναι συνεπώς βαθιά ιδεολογικό, πολιτικό και θεσμικό. Είναι καθήκον των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών να προτείνουμε μια συνολικά διαφορετική προσέγγιση. Αυτή δεν μπορεί να αφορά μόνο τη διαχείριση της κρίσης, μόνο το δημοσιονομικό σύμφωνο και την Τραπεζική Ένωση. Ούτε μόνο την προστασία των βασικών εγγυήσεων του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Ούτε μόνο στοχευμένες πολιτικές για την ανεργία των νέων. Ούτε μόνο πολιτικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας και της ανάπτυξης στις χώρες που υπάγονται σε προγράμματα προσαρμογής.

Χρειάζεται κάτι παραπάνω. Πέρα από τις προτάσεις διαχείρισης της κρίσης χρειάζεται να ανοίξει ξανά η θεσμική συζήτηση για την πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης στη βάση της ισοτιμίας των κρατών-μελώνκαι των λαών τους. Πολύ απλά, όλοι οι λαοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης έχουν ίσο δικαίωμα να αποφασίζουν για το μέλλον τους και το μέλλον της Ένωσης. Διαφορετικά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα κινδυνεύει από δημοκρατική και κοινωνική έκρηξη. Ήδη, ο ευρωσκεπτικισμός αυξάνει εντυπωσιακά στις περισσότερες χώρες.

Πρακτικά μάλιστα αυτό πρέπει να ξεκινήσει από τρόπους αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης και πιο συγκεκριμένα της κρίσης χρέους που θα δίνουν απάντηση στην καθοριστική ανισότητα μεταξύ των κρατών-μελών, στο πιο μεγάλο ντάμπιγκ στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, αυτό που αφορά τα επιτόκια και το κόστος δανεισμού, όχι μόνο των κρατών αλλά και των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Η ανισότητα στο κόστος δανεισμού θα αναπαράγει όλες τις άλλες ανισότητες στο εσωτερικό της Ευρώπης και θα αποκλείει στο διηνεκές την πραγματική σύγκληση.

Αυτός είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και την δημοκρατία, για την οριστική υπέρβαση της κρίσης στην Ευρώπη.